Het energiemanagementsysteem (EMS) is in feite het brein van je flexibele energiesysteem. Het EMS verzamelt alle nodige signalen en bepaalt op basis daarvan wanneer het systeem het beste kan laden, ontladen of even helemaal niets hoeft te doen. Vervolgens stuurt het EMS de juiste instructies naar het energiesysteem. Let op: verwar een energiemanagementsysteem niet met een batterijmanagementsysteem (BMS). Een BMS bewaakt de staat van alle individuele cellen in een batterijsysteem (temperatuur, laadstatus, et cetera). Dit systeem wordt vaak door de batterijleverancier of een andere partij geleverd. Het EMS van Wattson staat wel in nauw contact met het BMS.

De overgang van een maatschappij die draait op fossiele energie naar duurzame energievoorziening gaat niet vanzelf. Er is al veel nieuwe opwekking van duurzame energie gerealiseerd die kolen en gas kan vervangen. Maar deze energielevering is veelal niet planbaar; de zon en wind laten zich niet door de mens sturen. Ons veranderende energiesysteem mist flexibiliteit waardoor problemen in de energiebalans ontstaan en het elektriciteitsnet overbelast kan raken. Grootschalige energieopslag kan op verschillende manieren bijdragen in de transitie naar een nieuw duurzame-energiesysteem.

Grootschalige energieopslag in batterijen vergt een flinke investering. Deze kan op twee te combineren manieren worden terugverdiend: handel in energie en het leveren van netstabiliteitsdiensten. Energiehandel betreft het opslaan van energie bij lage prijzen en terugleveren bij hoge prijzen. Dit vindt plaats op verschillende elektriciteitsmarkten. Bij netstabiliteitsdiensten wordt de batterij ingezet om het elektriciteitsnet te ontlasten, lokaal of nationaal. De netbeheerder stelt hierbij vergoedingen in het vooruitzicht, vaak gebaseerd op een bied- of veilingsysteem. Odura kan helpen dit verdienmodel inzichtelijk te maken en combineert de mogelijkheden om tot een optimaal resultaat te komen.

De haalbaarheid van een grootschalig elektriciteitsopslagproject hangt af veel aspecten. Locatiespecifieke factoren zoals het bestaande energieprofiel op en de grootte van de netaansluiting bepalen een groot deel van de jaarlijkse kosten van het opslagsysteem. De potentiële opbrengsten worden vooral bepaald door de prijsontwikkelingen op de verschillende elektriciteitsmarkten en toekomstige vergoedingen voor netstabiliteitsdiensten. De gerealiseerde opbrengsten hangen ook af van de efficientie en intelligentie van de aansturing. Tenslotte spelen een aantal gebruikelijke zaken nog een rol in het verdienmodel: de investeringshoogte, vergoedingen voor de verschillende betrokken partijen en de (kosten)inflatie. Alles bij elkaar genomen leidt dit grofweg tot de conclusie dat een batterij minimaal 1 MW vermogen en 1 MWh capaciteit dient te hebben om rendabel te zijn.

Elke grootverbruikersaansluiting in Nederland is aangesloten bij een programmaverantwoordelijke partij (of BRP). De BRP is verantwoordelijk voor het in balans houden van zijn eigen elektriciteitsportfolio: voor elke dag dient hij een energieprogramma (e-programma) in bij de netbeheerder. Wijkt het daadwerkelijke energieprofiel op de dag van levering af van de voorspelling? Dan veroorzaakt de BRP daarmee onbalans. Veroorzaakte de onbalans van de BRP meer onbalans in het elektriciteitsnet? Dat betaalt de BRP een vergoeding aan TenneT. Hielp de onbalans van de BRP bij het herstellen van de balans in het elektriciteitsnet? Dan ontvangt de BRP een vergoeding van TenneT.

Een Balancing Service provider (BSP) - niet te verwarren met BRP - is een partij die contracten met TenneT heeft om installaties in te zetten die de balans in het elektriciteitsnet helpen herstellen bij verstoringen. BSP’s leveren onder andere FCR en aFRR voor de balanshandhaving. In ruil voor het ondersteunen van de balans op het elektriciteitsnet krijgen BSP’s vergoedingen van TenneT.

De EPEX SPOT-markt is de markt waarop deelnemers hun verwachte tekorten en overschotten aan elektriciteit voor de volgende dag onderling verhandelen. De prijs die uit dit spel van vraag en aanbod per uur ontstaat is een belangrijke referentie voor veel energiecontracten en wordt in de volksmond vaak als ‘de energieprijs’ aangeduid. Deze markt werkt met een prijs per uur. Het doel van deze markt is om vóór de dag begint, de energieproductie en -afname per tijdseenheid zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen.

De programmaverantwoordelijken dienen er zoveel mogelijk voor te zorgen dat per kwartier balans ontstaat tussen het volume van elektriciteitsafname van het net en elektriciteitslevering aan het net. Dit lukt zelden; doordat veel energiestromen niet voorspelbaar zijn ontstaan er tekorten of overschotten. TenneT lost deze resulterende onbalans op. Hiervoor brengt Tennet kosten in rekening bij de programmaverantwoordelijken: de onbalansprijs. Er is een onbalansprijs voor invoeden op het net en één voor onttrekken aan het net. Dit mechanisme noemen we de onbalansmarkt, hoewel het eigenlijk geen markt is omdat hier niet gehandeld wordt tussen partijen.

FCR, oftewel het primaire reservevermogen, is het vermogen dat TenneT als eerste aanroept bij frequentieverstoringen in het elektriciteitsnet. Systemen die meedoen met FCR dienen binnen enkele seconden te kunnen reageren op netfrequentieverstoringen. Balanceringsdienstverleners kunnen hun energiesystemen bij TenneT aanbieden om bij te dragen aan het reservevermogen. Hiervoor organiseert TenneT dagelijkse veilingen in 4-uursblokken voor de volgende dag.

aFRR is het tweede vangnet van TenneT om het elektriciteitsnet met regelvermogen te stabiliseren. Energiesystemen die onderdeel zijn van dit regelvermogen dienen binnen 15 minuten volledig geactiveerd te kunnen worden. Waar FCR direct en autonoom reageert op de actuele netfrequentie, stuurt TenneT aFRR-vermogen centraal aan door elke vier seconden een nieuw setpoint te sturen. aFRR-diensten worden verdeeld middels een door TenneT georganiseerde veiling.

Op het moment dat het aanbod aan (meestal hernieuwbare) energie op het elektriciteitsnet de vraag overstijgt, ontstaan negatieve prijzen op de EPEX SPOT-markt en op de onbalansmarkt. Op dat moment betaal je als elektriciteitsproducent voor de levering van elektriciteit. In plaats daarvan kun je je zonne-installatie ook afschakelen; dit duiden we aan met de Engelse term curtailment. Je helpt zo de balans op het elektriciteitsnet te handhaven. Doe je dit op een slimme manier, dan kan het de rentabiliteit van een PV-systeem significant verbeteren.

Via Wattson krijg je een complete aanbieding voor de levering van elektriciteit als alternatief voor een standaard energieleveringscontract (jouw productie-installatie levert aan het net). Je hoeft niet meer op zoek naar een energiebedrijf naast het curtailmentproduct. Er is een aantal verschillen tussen onze dienst en een standaard energieleveringscontract, waarbij de klant bij Wattson veelal gunstiger uit is. We leggen de verschillen graag aan je uit.

De kosten voor de Wattson diensten variëren per product en zijn op aanvraag beschikbaar. Wattson hanteert doorgaans een vergoeding die we afstemmen op de belangen van de klant, zodat we het vertrouwen geven dat Wattson naar het maximale resultaat voor de klant streeft. De kosten kunnen een percentage van de gerealiseerde omzet zijn, met waarborgen voor overmatig gebruik van de batterij. Of een procentueel deel van de gerealiseerde curtailmentopbrengst. De hoogte van de vergoeding hangt ook af van de schaal: bij grotere projecten bieden we de dienst voor een lager vergoedingspercentage aan.